Bu Leah Rhydderch, sy’n arbenigo mewn cyfraith teulu yn Watkins & Gunn ar raglen Post Cyntaf, BBC Radio Cymru yn ddiweddar yn trafod “upskirting” a’r newidiadau i gyfraith cam-drin ddomestig.

“Upskirting”

Ers 12 Ebrill, ac yn ôl Deddf Troseddau Voyeuriaeth 2019, mae’n drosedd i dynnu llun neu fideo o dan ddilledyn rhywun er mwyn gweld ei ddillad neu ei organau cenhedlu.

Gall rhywun wynebu 2 flynedd o garchar os yw’n cael ei ddedfrydu’n euog o’r fath drosedd.

Mae’r troseddau newydd yn berthnasol mewn achosion lle:

(1)        Heb ganiatâd, mae person yn tynnu lluniau o dan ddillad person arall er mwyn arsylwi ar ei organau cenhedlu neu ei ben-ôl, boed wedi’i orchuddio neu ei orchuddio gan ddillad isaf

(2)        Mae gan y troseddwr gymhelliad o naill ai ennill boddhad rhywiol neu achosi cywilydd, gofid neu geisio dychryn y dioddefwr

Mae’r Ddeddf  hefyd yn sicrhau bod y troseddwyr mwyaf difrifol, lle mai diben y drosedd yw cael boddhad rhywiol yn cael ei gofrestru ar y gofrestr troseddwyr rhyw.

Newidiadau i gyfreithiau cam-drin domestig

Profodd dwy filiwn o bobl gam-drin domestig rhwng Mawrth 2017 a  Mawrth 2018.

O’r rhain, roedd 1.3 miliwn yn fenywod a 695,000 yn ddynion. Dim ond 89,091 o achosion  arweiniodd at erlyniad.

Nid ydym yn siwr pryd y daw y deddfau newydd i rym, ond pan ddaw y newidiadau i’r “bil” cam – drin domestig, bydd y diffiniad cyfreithiol o gam-drin domestig bellach yn cydnabod fod cam-drin domestig hefyd yn cynnwys camdriniaeth emosiynol a chael eich rheoli.

Bydd y ddeddfwriaeth newydd yn golygu bod risg erlyniaeth i’r rhai sy’n cam-drin eu partneriaid drwy reoli eu harian neu yn eu rheoli yn gyffredinol.

Mae cam-drin ariannol yn cynnwys atal partner rhag gweithio neu ei atal rhag defnyddio ei gyfrif banc.

Mae’r ddeddfwriaeth hefyd yn gwahardd yr hawl sydd gan ddiffynnydd i groesholi dioddefwr mewn achos llys teulu (mae eisoes wedi’i wahardd mewn llysoedd troseddol).

Bydd y ddeddf yn sicrhau gofal arbennig i ddioddefwr pan fyddant yn rhoi tystiolaeth yn y llys.

Mae’r gyfraith hefyd wedi creu pwerau newydd sydd yn gorfodi tramgwyddwyr i gymeryd rhan mewn cyrsiau newid ymddygiad.  Yn ogystal bydd “comisiynydd cam-drin domestig” yn cael ei chyflwyno /  ei gyflwyno  a byddant yn ymrwymo i frwydro yn erbyn problem cam-drin ddomestig.

Bydd y gyfraith newydd yn creu dull mwy effeithiol o fynd i’r afael â cham-drin domestig a bydd y newid yn cael ei groesawu gan ddioddefwyr cam-drin domestig.

Mae Leah Rhydderch yn gyfreithwraig sy’n siarad Cymraeg. Mae hi’n arbenigo mewn cyfraith teulu ac yn rhan o dîm Teulu, Watkins & Gunn.